Een nieuwe reeks onderzoeksresultaten van de 4-jaarlijkse HBSC-studie bij 20.000 Vlaamse jongeren toont dat ze meer water en minder gesuikerde frisdrank drinken dan 4 jaar geleden, maar dat minder jongeren elke dag groenten eten. Er is ook een sterke daling van het aandeel jongeren dat elke dag ontbijt op weekdagen en een toename van het aantal jongeren met overgewicht en obesitas. Minder jongeren halen ook de aanbevolen hoeveelheid uren slaap per nacht. Het aandeel jongeren dat voldoende beweegt neemt dan weer verder toe, al is dit enkel bij de jongens.
Voedingsgewoonten bij jongeren
De studie bevroeg in 2022 een aantal voedingsgewoonten bij jongeren. Ten opzichte van de resultaten uit 2018 zijn er zowel positieve als negatieve evoluties:
- Water- en frisdrankconsumptie evolueerden in gunstige zin: het aandeel jongeren dat dagelijks water dronk, nam toe van 86,4% in 2018 naar 87,6% in 2022 en voor frisdrank nam het aandeel licht af van 24,1% in 2018 naar 22,6% in 2022
- Groenteconsumptie evolueerde in ongunstige zin: het aandeel jongeren dat dagelijks groenten at, nam sterk af van 61,9% in 2018 naar 54,5% in 2022
- De fruitconsumptie bleef stabiel (2018: 37,5%; 2022: 36,5%)
- Het aandeel jongeren dat dagelijks ontbeet op weekdagen nam sterk af van 68,6% in 2018 naar 58,6% in 2022
Jolien Plaete, voedingsexperte bij het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw (Gezond Leven vzw): “De voorbije jaren is er in scholen sterk ingezet op een gezond drankenbeleid, met meer aanbod van water en minder frisdranken. Mogelijk zien we hiervan het resultaat in deze studie. We moeten nog meer inzetten op het creëren en promoten van een gezond aanbod in omgevingen waar jongeren vaak aanwezig zijn, bijvoorbeeld in en rond de school. In de studie zien we ook duidelijk dat jongeren uit het aso er gezondere voedingsgewoonten op nahouden dan jongeren uit het bso. Met projecten zoals Snack&Chill en Oog voor Lekkers werken we al naar de scholen, die inspanningen moeten we verder zetten.”
Overgewicht en lichaamsbeeld
Het aandeel jongeren met overgewicht en obesitas nam van 13,8% in 2018 sterk toe naar 21,7% in 2022.
Beduidend meer meisjes (47,5%) dan jongens (26,7%) volgde een dieet of dacht dit te moeten volgen en meisjes zijn over het algemeen minder tevreden over hun lichaam (60,9%) dan jongens (86,4%).
Loes Stukken van Kenniscentrum eetexpert: “De stijging in de prevalentiecijfers van overgewicht en obesitas bij jongeren ligt in lijn met de stijging die in de corona-gezondheidsenquêtes bij volwassenen is geobserveerd. Jongeren leven niet los van hun gezin, een negatieve impact van corona op het leefgedrag binnen hun gezin heeft dus ook een invloed op hen.”
Beweging en zitgedrag bij jongeren
Ook op het vlak van beweging toont de studie een wisselend beeld. Iets meer jongeren bewegen elke dag voldoende (van 17,5% in 2018 naar 20,1% in 2022). Maar minder jongeren halen de aanbeveling voor sedentair gedrag: ze zitten dagelijks meer dan 2 uur achter een scherm (van 7,8% in 2018 naar 5,0% in 2022).
Op het vlak van beweging is er een groot verschil tussen jongens en meisjes: meer jongens (25,5%) dan meisjes (14,0%) bewegen elke dag voldoende.
Luc Lipkens, bewegingsexpert van Gezond Leven vzw: “Het is zeer positief dat er een verdere stijging is bij de jongens die elke dag voldoende bewegen, een stijging die sinds 2014 ingezet is. Niettemin zijn er nog altijd 3 op de 4 jongens die niet elke dag 60 min bewegen. Bij de meisjes zien we helaas geen vooruitgang. Uit internationaal onderzoek weten we dat meisjes onvoldoende aangemoedigd worden door leerkrachten, ouders en vriendinnen. Meisjes ervaren verschillende drempels zoals minder aanbod voor meisjes, een te sterke competitiesfeer rond beweging gekoppeld aan een laag zelfvertrouwen over het kunnen bewegen, een onveiligheidsgevoel om te voet of met de fiets te gaan of zich oncomfortabel voelen bij het bewegen. Enkele van deze drempels worden aangepakt met het recent gelanceerde SWEEP. Via SWEEP.be kunnen jongeren activiteiten vinden die aansluiten bij hun interesses.”
Slaap
Tot slot bevroeg het onderzoek ook een aantal slaapgewoontes bij jongeren.
- Het aandeel 11- tot 12-jarige jongeren dat tijdens schooldagen niet elke nacht de aanbevolen 9 uur slaap haalde, nam toe van 44,8% in 2018 naar 51,4% in 2022
- Het aandeel 13- tot 18-jarige jongeren dat tijdens schooldagen niet elke nacht de aanbevolen 8 uur slaap haalde nam toe van 57,7% in 2018 naar 67,3% in 2022
- Het aandeel jongeren dat een slechte slaapkwaliteit rapporteerde, nam toe van 40,3% in 2018 naar 48,4% in 2022